Spotkanie z wszechświatem w pół drogi

Spread the love

 

W niniejszej książce proponuję dokładne prześledzenie i omówienie wniosków płynących z filozofii-fizyki Bohra (fizyka i filozofia były dla niego jedną praktyką, nie dwiema). Unikam metodologii opierającej się o analogię; zamiast tego starannie namierzam, wykładam i rozważam wiążące się z tym zagadnieniem kwestie filozoficzne. Nie interesuje mnie przeprowadzanie analogii między cząstkami kwantowymi a ludźmi, poziomami mikro i makro, tym, co naukowe, a tym, co społeczne, naturą a kulturą; dążę raczej do zrozumienia kwestii epistemologicznych i ontologicznych, z którymi każe nam się zmierzyć fizyka kwantowa, takich jak warunki możliwości obiektywizmu, natura pomiaru, natura natury i wytwarzania znaczenia oraz związek między praktykami dyskursywnymi a światem materialnym.

Nie zakładam również, że sensowną odpowiedź na pytania o relacje między nauką a etyką da się wyprowadzić z tego, czego uczy nas o świecie sama fizyka. Fizyka nie wystarczy, by uzyskać wyczerpujący opis świata społecznego. (…)

Potrzeba nam ponownego przemyślenia pojęć fizycznych i metafizycznych, które mniej lub bardziej jawnie opierają się na przestarzałych wyobrażeniach o świecie fizycznym – innymi słowy, potrzebujemy ponownego przemyślenia tych pojęć w świetle najlepszych teorii fizycznych, jakimi obecnie dysponujemy. Z tych samych powodów powinniśmy spożytkować najlepsze teorie społeczne i polityczne, by ponownie przemyśleć nasze rozumienie zjawisk społecznych, w tym praktyk materialnych, za pomocą których dzielimy świat na kategorie tego, co „społeczne”, i tego, co „naturalne”. Potrzeba nam analizy pozwalającej łącznie teoretyzować to, co społeczne i naturalne, wzajemnie oświetlać się naszym najlepszym rozumieniom zjawisk społecznych i naturalnych, objaśniać ich wzajemną relację. Rozpisywanie materii i znaczenia na odrębne kategorie, rozpatrywanie ich w odniesieniu do odrębnych dziedzin posługujących się odmiennymi metodami oraz dzielenie złożonych zjawisk na takie czy inne odizolowane enklawy sprawia, że z założenia pomijamy część ich kluczowych aspektów. Z kolei ich łączne rozpatrywanie nie oznacza łączenia na siłę, zacierania ważnych różnic między nimi czy zrównywania ich ze sobą, pozwala raczej odsłonić się ich wszelkim istotowym aspektom (nie odrzuca ich bowiem już na starcie).
Karen Barad (ze wstępu do książki)

Karen Barad, Spotkanie z wszechświatem w pół drogi. Fizyka kwantowa a splątanie materii ze znaczeniem
Tytuł oryginału: Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning
Przekład: Sławomir Królak
Seria Humanistyka Środowiskowa, tom 4
Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu
|Premiera: 19.04.2024
Cena: 58 zł
Książka dostępna w księgarni internetowej Wydawnictwa WBPiCAK w Poznaniu: https://wbp.poznan.pl/ksiazki/barad-karen-spotkanie-z-wszechswiatem-w-pol-drogi/

O serii Humanistyka Środowiskowa:
Seria Humanistyka Środowiskowa prezentuje książki z zakresu ekokrytyki, animal studies, plant studies, filozofii antropocenu, posthumanizmu, ekonomii ekologicznej czy historii środowiskowej. Wszystkie te dziedziny pytają o kwestie znaczenia, kultury, wartości, sprawczości, porządków etycznych i społecznych oraz paradygmatów ekonomicznych w kontekście kryzysu ekologiczno-klimatycznego, sprawiedliwości środowiskowej, solidarności międzygatunkowej, odkryć etologii czy wpływu człowieka na geologię Ziemi. Choć poszczególne nurty humanistyki środowiskowej udzielają na powyższe pytania rozmaitych, nierzadko rozbieżnych odpowiedzi, ich wspólnym mianownikiem jest przekonanie o konieczności zasypania przepaści pomiędzy naukami humanistycznymi i naukami ścisłymi, przeciwstawienia się opozycyjnym ujęciom „natury” i „kultury”, a także przyjęcia postaw badawczych wypracowujących wizje zrównoważonego, demokratycznego, sprawiedliwego (dla wszystkich istot) świata.
W serii ukazują się tłumaczenia najważniejszych książek z zakresu światowej humanistyki środowiskowej, które inicjują dyskusje nad palącymi planetarnymi wyzwaniami ekologicznymi, ekonomicznymi, etycznymi i politycznymi.|
Redaktor naukowy serii: Patryk Szaj
Autorka logotypu serii: Daria Mielcarzewicz

Recenzent przekładu: prof. IFiS PAN dr hab. Adam Lipszyc
Konsultacja naukowa przekładu: prof. dr hab. Rafał Demkowicz-Dobrzański
Przekład wiersza Alice Fulton Eksperyment kaskadowy, załączonego do książki jako dodatek: Julia Fiedorczuk
Skład, łamanie, projekt okładki: Składacz – pracownia DTP i usług redakcyjnych, Maciej Mikulewicz

Informacja o premierze na fanpage’u wydawnictwa: https://www.facebook.com/photo/?fbid=914584250522551&set=a.517623243551989.