Spotkanie na Wesołej – Jadalny Kraków Fest 2025

15 maja 20259 czerwca 2025 Janusz Bończak #BAJKOROWER, #EthnoGarden, #IstotaInfo, #JadalnyKraków, #JadalnyKrakówFest, #KatarzynaPrzyjemskaGrzesik, #kompost, #krakoskie, #KrakoskimTargiem, #królowaPyra, #lokalniProducenci, #lokalność, #MetropoliaKrakowska, #miastoKtóreKarmi, #MPOKraków, #ogrodnictwoMiejskie, #rękodzieło, #targowiska, #TargPietruszkowy, #TargWielkowiejski, #warsztatyOgrodnicze, #Wesoła, #wspólnota, #ZarządZieleniMiejskiej, #zielonaPrzyszłość, #zieloneMiasto, #ziemniak, #ZZMKraków, ekologia, kraków

Katarzyna Przyjemska-Grzesik – kierowniczka zespołu „Kraków w zieleni”, Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie.

Rozmowa z Katarzyną Przyjemską-Grzesik – kierowniczką zespołu „Kraków w zieleni”, Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie podczas wydarzenia Jadalny Kraków Fest, który odbył się 17 maja 2025 roku w Krakowie.

Janusz Bończak: Pani Katarzyno, Zarząd Zieleni Miejskiej jest organizatorem dzisiejszego wydarzenia. Co dokładnie kryje się pod hasłem „Jadalny Kraków Fest”?

Katarzyna Przyjemska-Grzesik: To święto jadalnego miasta – dosłownie i w przenośni. Organizujemy je już trzeci rok z rzędu jako Zarząd Zieleni Miejskiej, bo to właśnie my w Krakowie zajmujemy się zielenią i ogrodnictwem miejskim. Każda edycja ma inny motyw przewodni – w tym roku skupiamy się na lokalności, czyli tym, co bliskie, swojskie, krakoskie.

JB: Lokalność – czyli m.in. targowiska?

KP-G: Dokładnie. Dlatego dzisiaj są z nami m.in. Wielkowiejski Targ, Targ Pietruszkowy, producenci z okolicznych gmin, a także partnerzy jak Stowarzyszenie Metropolia Krakowska czy Krakowskie Biuro Festiwalowe. Choć tym razem – z racji zbieżności z Nocą Muzeów – zabrakło niektórych partnerów kulturalnych, to i tak jest bardzo różnorodnie. Są wystawy, warsztaty, parada sprzętu ZZM, quizy, teatrzyk i oczywiście koncert.

JB: Mówimy o wydarzeniu partnerskim?

KP-G: Zawsze. Jadalny Kraków powstaje we współpracy. To nie tylko święto zieleni, ale i ludzi – mieszkańców, twórców, producentów. Współdziałanie to kluczowy element tej koncepcji.

JB: Wspomniała Pani o pokazie sprzętu. To nowość?

KP-G: Tak, z okazji 10-lecia Zarządu Zieleni Miejskiej zorganizowaliśmy coś specjalnego – pokaz maszyn, od małych traktorków po potężne pojazdy utrzymaniowe. Dzieciaki były zachwycone. Do tego mamy warsztaty ogrodnicze, plecenie z wikliny, rozmowy o jeżach, a także możliwość uzyskania fachowych porad – dendrologicznych, ogrodniczych i projektowych. Można też zdobyć sadzonki i zabrać ze sobą kompost od MPO – wystarczy własny pojemnik.

JB: W zeszłym roku temat przewodni to był „wspólny stół”. W tym roku – lokalność. Co dalej?

KP-G: Zawsze szukamy tematów ważnych społecznie i bliskich mieszkańcom. Jadalny Kraków to nie tylko relaks i zabawa, ale też edukacja – o żywności, relacjach i naturze. W tym roku króluje… ziemniak – nasze warzywo wiodące, symbol prostoty, bliskości, ziemi.

JB: I niezależności?

KP-G: Tak. Bo jeśli zasadzimy ziemniaka na balkonie czy w ogrodzie i sami go wyhodujemy, wiemy dokładnie, co jemy. To też element większej zmiany – zachęcamy mieszkańców do ogrodnictwa miejskiego, nawet jeśli to tylko skrzynka ziołowa na parapecie. To daje satysfakcję, zdrowie i poczucie sprawczości.

Dziękuję za rozmowę. I za to, że robicie tak dużo, by Kraków był nie tylko zielony, ale też naprawdę jadalny.
Rozmawiał Janusz Bończak, redaktor naczelny Istota.info, tekst, fot. autor

MANIFEST WEGAŃSKI 2025 r.
Weganizm to sposób życia, który szanuje wszystkie czujące istoty i pokazuje, że wszystko jest ze sobą połączone.
Każda istota, która czuje, zasługuje na troskę i ochronę – niezależnie od gatunku.
Weganizm pomaga ograniczyć cierpienie zwierząt i szkody dla planety. To wybór dla lepszej przyszłości.
Nie chcemy używać zwierząt jako rzeczy, jedzenia ani produktów. One nie są naszym narzędziem.
Ważne są dla nas dobro, sprawiedliwość, empatia i świadomość wpływu naszych wyborów.
Wierzymy w współczucie, solidarność i siostrzeństwo z innymi czującymi istotami – ludźmi i zwierzętami.
Znamy trudności, ale wierzymy, że zmiana jest możliwa – krok po kroku.
Nie zgadzamy się na manipulacje, które odbierają zwierzętom ich godność i prawa.
Każdy może próbować żyć bardziej wegańsko – na swój sposób, w swoim tempie. Każdy krok się liczy.
Nie jesteśmy ruchem politycznym, ale chcemy łączyć ludzi ponad podziałami.
Zachęcamy duchowość i religie do spojrzenia na zwierzęta z miłością i troską.
Ufamy nauce, ale nie takiej, która krzywdzi istoty żywe lub niszczy środowisko.
Weganizm to i rozum, i serce. Chcemy rozmawiać, współpracować i budować świat oparty na wartościach.

„Urząd rzeczniczy to istotny krok w kierunku prawnego uznania podmiotowości zwierząt. Dziś zwierzęta, które z jednej strony nie są rzeczami (jak stanowi wprost art. 1 ust. 1 Ustawy o ochronie zwierząt), a z drugiej nie mają podmiotowości prawnej, pozostają w zawieszeniu, jeśli chodzi o ich status prawny”.
mec. Karolina Kuszlewicz

„Rzecznik praw zwierząt czy też ogólnopolski inspektorat praw zwierząt musiałby być instytucją niezależną od Inspekcji Weterynaryjnej, od parlamentu czy rządu. Generalnie od wszelkich instytucji, które patrzą na zwierzęta nie z punktu etyczno-moralnego, tylko jako produkt, rzecz, którą się np. handluje
w celach konsumpcyjnych”.
Prezes TOZ RP Wojciech Muża

Oczywiście ta osoba powinna być weganinem, bo to zmienia perspektywę i podejście do zwierząt jako właśnie do produktów. Myślę, że byłoby rażącą sprzecznością, gdyby rzecznik ochrony zwierząt je konsumował”.
Szef Fundacji Viva Akcja dla Zwierząt Cezary Wyszyński

💚💚💚

Anna Spurek, Dyrektorka Generalna Green REV Institute: – Przeprojektowanie systemu żywności to zadanie na teraz. Sektor hodowlany to motor nierówności i braku bezpieczeństwa żywnościowego i żywności. Półki pełne mięsa i nabiału warto zestawić z głodem i ubóstwem. Dania już wprowadza polityki dla przebudowy systemu do systemu roślinnego, pytanie co z Polską Panie Ministrze Siekierski, Premierze Tusku, Ministro Leszczyno, Ministro Hennig- Kloska?

💚💚💚

Anna Spurek,
COO Green REV Institute:
– Aktywizm systemowy dla zmiany i naprawy systemu żywności to dzisiaj must w działaniach klimatycznych. Czas, żeby młode osoby mówiły sprawdzam rządzącym, pukały do drzwi gabinetów w Brukseli i skutecznie wykorzystywały narzędzia partycypacji dla transformacji systemu żywności. Tematyka systemu żywności i rolnictwa jest bardzo szeroka, w ramach Youth Climate Lab koncentrujemy się na deforestacji, której przyczyną jest rolnictwo zwierzęce, prawie do dostępu do wegańskich posiłków oraz problemie marnowania żywności.

💚💚💚

Morgan Janowicz,
Koordynatorka ds. Partnerstwa REV:
– Roślinne szkoły to nie tylko projekt REV ale to nasza misja i element strategii naprawy systemu żywności. Jako reprezentantka Gen Z wiem, że odpowiedzialność za naprawę systemu żywności to odpowiedzialność instytucji, przemysłu, rządów, samorządów, szkół… i mocna, silna edukacja klimatyczna.

💚💚💚

Julia Sawka – Kluczowe jest także zrozumienie potęgi naszych wyborów jako siły zmiany. Nie marnuj – kupuj odpowiedzialnie to manifest troski o naszą planetę i przyszłe pokolenia. Wspólnie budujemy społeczeństwo świadome, gotowe podejmować decyzje, mające na uwadze ekologię, etykę i zrównoważony rozwój. W ramach Youth Climate Lab skupiamy się na kampaniach społecznych, które inspirują do pozytywnych zmian.

💚💚💚

Musimy przewartościować nasze podejście do zwierząt i otaczającej nas przyrody i zrozumieć, że stanowimy obecnie największe zagrożenie dla tej planety i jej zwierzęcych mieszkańców. I powinniśmy zrobić to nie ze strachu o własne zdrowie lub życie, przyszłość swoich bliskich czy gatunku ludzkiego – powinniśmy to zrobić z poczucia przyzwoitości i szacunku. Nie da się uczciwie walczyć o prawa i ich egzekwowanie w kwestii sprawiedliwości społecznej i jednocześnie tolerować czy czynnie uczestniczyć w gigantycznej opresji wobec dziesiątek miliardów zwierząt pozaludzkich.
Monika Kohut – weganka, abolicjonistka zwierzęca, aktywistka, feministka. Działa aktywnie na rzecz równości wszystkich istot żyjących.

💚💚💚

Na dziś wiemy jedno, że nie ma nakazu jedzenia mięsa w Kościele, ani nie ma zakazu jego jedzenia. A miejscem, gdzie podejmujemy takie decyzje jest nasze sumienie. I wrażliwość tego sumienia mówi nam, którą opcję należy/można wybrać z licznych propozycji diet. Każdy ma prawo do swoich wyborów. Nie narzucamy go instytucjonalnie.
Od zawsze w Kościele są praktykowane posty. A klasyczny post chrześcijański to po prostu niejedzenie mięsa i w naszej tradycji chrześcijańskiej od zawsze nie jemy mięsa np. w piątki.
To pokazuje, że od wieków w naszej refleksji był, jak można powiedzieć, wyrzut sumienia, że jednak jemy zwierzęta.
O. Stanisław Jaromi OFMConv.
Wywiad pt. „Nowe przymierze z przyrodą?”

💚💚💚

„Zwróćmy również uwagę na etyczny aspekt dokarmiania. Niewiele osób jest świadomych, że pożywienie zostaje wyrzucane jako przynęta w bezpośrednim otoczeniu stanowisk strzeleckich, tak zwanych ambonek.
Głodne zwierzęta same pojawiają się na linii strzału, co czyni z aktu polowania egzekucję. Zabijanie zwierząt w pobliżu ambon ukazuje rzeczywisty obraz myśliwych i ich tak zwaną miłość do przyrody.
„Etyczne potępienie myślistwa”
Dariusz Dąbek – dr nauk humanistycznych, filozof, logik, trener mediacji,
negocjator.
💚💚💚

„Nurt ekofeminizmu, obszernie zajmujący się problemem męskiej dominacji zarówno w stosunku do kobiet, jak i środowiska naturalnego, zwrócił uwagę na patriarchalne korzenie elementów kultury myśliwskiej. Myślistwo rekreacyjne, które często prezentowane jest przez samych uczestników jako sport lub równa walka, to w istocie forma jednostronnej agresji, gwałt na przeciwniku, który nie wyraził zgody na udział w zmaganiach. W tej morderczej odsłonie biofilii myśliwy – stalker („romantyczny gwałciciel”) jest przekonany, iż jego ofiara sama sprowokowała go do ataku i ponosi winę zaswój los. Zgrzeszyła pięknem, a więc musi ponieść zasłużoną karę”.
„Etyczne potępienie myślistwa”
Dariusz Jedzok – absolwent Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Śląskiego.
💚💚💚

„Dla społeczności myśliwych całe to zło jest legitymizowane przez moralność łowiecką, która jest złą moralnością, tak jak moralność grupy przestępczej czy moralność kanibali. Społeczne hominidy jako ssaki świadome sprawstwa swojego i innych są skazane na moralność – żadna ludzka grupa nie może się utrzymać przez współdziałanie członków bez przestrzegania wzajemności i wspólnej wartości czy celu”.
„Etyczne potępienie myślistwa”
Andrzej Elżanowski – prof. dr hab. w zakresie nauk biologicznych.
💚💚💚

„Zabijanie zwierząt towarzyszyło ludzkości w toku filogenezy. Człowiek zabijał, żeby przeżyć, szczególnie w okresie lodowcowym, kiedy trudno było o pokarm roślinny. Zabijał także, czyniąc ofiary, jednakże nie było to
zabijanie dla przyjemności. Co więcej, szanse zwierzęcia i człowieka w walce były bardziej wyrównane. Już we wczesnym średniowieczu na terenie Europy myślistwo stało się mało ważnym aspektem gospodarki, a w czasach współczesnych – wyspecjalizowanych hodowli – jest wręcz zbędne.
Jednak istnieje, i to dla zupełnie innych celów”.
„Etyczne potępienie myślistwa”
Honorata Korpikiewicz – prof. dr hab. w dyscyplinie: filozofia.
💚💚💚

„Przyjąć można więc, że prawidłowe jest potoczne znaczenie słowa „myślistwo”, oznaczające pozbawienie zwierząt życia w wyniku polowań. Myślistwo rekreacyjne to natomiast myślistwo, w którym głównym – a często wręcz jedynym – celem jest patologicznie rozumiana „rekreacja” – pozbawianie zwierząt życia nie w związku z jakąś formą zagrożenia, nawet nie dla mięsa, ale przede wszystkim dla satysfakcji myśliwego. Zabijanie zwierzątjako forma relaksu, przyjemności”.
„Etyczne potępienie myślistwa”
Tomasz Cyrol – adwokat, dr nauk prawnych.
💚💚💚

„Odwołajmy się najpierw do zasady: „Nie zabijaj” ze starotestamentowego Dekalogu, która w wersji oryginalnej zakazuje mordowania – czyli zabierania życia niewinnym – tym, którzy nic złego nam nie uczynili, tym, którzy nie mają winy w sobie i są zbyt słabi, aby bronić samych siebie.
Mój adwersarz mógłby w tym wypadku powiedzieć, że zakaz ten dotyczy wyłącznie relacji międzyludzkich. Należy zadać pytanie – dlaczego na obecnym, wysokim poziomie wiedzy neurobiologicznej i rozwiniętej świadomości moralnej musimy tak wąsko interpretować tę zasadę? Dlaczego
kategorią „niewinnych” powinniśmy nadal obejmować wyłącznie przedstawicieli gatunku Homo sapiens i nikogo więcej? Z etycznego punktu widzenia, kategoria „niewinnych” jest zakresowo szersza i wykracza poza przynależność do jednego gatunku”.
„Etyczne potępienie myślistwa” –
dr hab. Dorota Probucka, prof. UP.
💚💚💚

„Ludzie nie dostrzegają lub nie chcą dostrzegać cierpienia zwierząt hodowlanych. Nie widzą, co się dzieje ze zwierzętami hodowanymi na mięso. Jak wygląda produkcja mleka. Ja staram się im to uświadomić”.
red. TOK FM, Ewa Podolska
💚💚💚
„Termin „zwierzęta” powinien zostać porzucony w rozważaniach etycznych. Jako kategoria systematyki biologicznej jest zbyt szeroki, żeby można było go sensownie używać w kontekście etyki. Jest mi z tym określeniem coraz bardziej niewygodnie i gorączkowo zaczynam szukać sposobu, żeby go nie stosować w podobnych rozważaniach.
Dariusz Gzyra
💚💚💚
„Strzelanie dla przyjemności do zwierząt jest patologią, to powiedzmy sobie wprost. Rozumiem łowiectwo, gdy istnieją istotne pilne powody, ale tym powinni zająć się fachowcy, a nie osoby, które idą do lasu jak na zawody sportowe czy do parku rozrywki z wypasionym sprzętem do zabijania”.
O. Stanisław Jaromi OFM CONV.
💚💚💚

Może cię zainteresować:

W trosce o zwierzęta

Jak zwyciężać!

Miasto na wsi